Pedodonti (Çocuk Diş Tedavileri)
Süt dişleri 6. aydan itibaren sürmeye başlar. Çocuk 2,5 yaşına geldiğinde sürme tamamlanmış olur. Ancak genetik faktörler sebebiyle daha geç veya erken sürmeleri de söz konusu olabilir.
• Dişetlerinde kızarıklık, kaşıntı, şişme
• Tükrük akışında artış
• Sert cisimleri ısırma isteği
• İştahsızlık, huzursuzluk olarak görülebilir.
Burada anne ve babanın yapması gereken bebeğe ilgi, şefkat göstererek; Bebeğin dişetlerini soğuk bir bezle temizlemek, bebeğe soğuk diş kaşıyıcıları vermek, bebeğe diş hekimi kontrolünde ağrı kesici pomadlar kullandırmaktır.
Süt dişlerinin yerine yenisi gelecek düşüncesiyle bakımının ihmal edilmesi büyük bir hatadır. Süt dişlerinin; çocuğun düzgün beslenmesi, konuşmanın düzgün gelişmesi, çocuğun psikolojisi, kendisine güven ve saygısı yerine gelecek daimi diş için yer tutucu görevi görmesi nedenlerinden dolayı temizlenmesi çok önemlidir.
Bebeğin ağzında ilk süt dişleri çıkmaya başladığında; anne, temiz bir tülbent veya gazlı bez yardımıyla beslenme sonrası dişleri temizlemelidir.
1,5-2 yaşlarına geldiğinde küçük bir fırça yardımıyla ebeveyn kontrolünde çocuğa diş fırçalama alışkanlığı kazandırılmalıdır. Bebeklerin dişlerinde 'biberon çürüğü' dediğimiz kahverengi lekelenmeler görülebilir. Gece biberonla uyuyan bebeklerde sık karşılaşılır.
Biberon çürüğünden korunmak için; bebeğin biberonla uyuma alışkanlığı önlenmeli, bebek beslendikten sonra su içirilmeli biberondaki süte şeker, bal, pekmez ilave edilmemelidir. Parmak emme doğuştan kazanılmış bir reflekstir.
Parmak emme, yalancı emzik kullanma alışkanlıkları 2-2,5 yaşına kadar sürebilir. Ancak bu yaştan sonra süren parmak emme alışkanlığı ortodontik problemlere sebep olur. Parmak emme alışkanlığı en geç 4,5 yaşında bıraktırılmalıdır. Süt diş dizisi tamamlandığında ağızda 8 kesici, 4 köpek ve 8 azı dişinden oluşan 20 süt dişi vardır. 6 yaşında süt dişlerinin arkasında daimi dişler çıkmaya başlar. '
6 yaş dişi' dediğimiz bu dişler üstlerinde düşecek süt dişi olmadığı ve geride kaldıklarından dolayı çocuk ve ebeveyn tarafından fark edilmezler ve yeterince temizlenemediklerinden dolayı çürümeye yatkındırlar. Bu dişlerin üzerinde bulunan girinti ve çıkıntılar diş hekimi tarafından 'fissür örtücü' uygulanarak örtülür ve çürük yapıcı etkenlerin dişin üzerine yapışması engellenir.
Ayrıca topikal flor uygulamasıyla dişler çürüğe karşı dirençli hale getirilir. Çocuk yaşlarda kazanılan diş fırçalama alışkanlığı ve diş hekimlerinin uyguladığı koruyucu tedavilerle sağlıklı ve güzel dişlere sahip olmak elinizde!
15.1- ÇOÇUĞUMUN DIŞLERINDE ÇÜRÜK OLUŞMAMASI IÇIN BAŞKA NE YAPABILIRIM?
• Çürüğü tamamen engelleyebilecek bir aşı ya da ilaç henüz geliştirilememiştir.
• Ancak, çürük sayısını azaltmaya yönelik bazı malzemeler günümüzde kullanılmaktadır, bunlardan birisi; " fissür örtücü " dediğimiz malzemedir.
• Diş çürükleri genellikle azı ve küçükazı dişlerinin, çiğneyici yüzlerinde bulunan "fissür" adı verilen oluklarda başlar. Bahsettiğimiz malzemeyle olukların üzeri kapatılıp, o bölgeye mikrop, yemek artığı vs. nin sızması engellenerek çürük başlaması önlenir. Bu işlem, 6 yaşından itibaren çıkan kalıcı azı ve küçükazı dişlerine de uygulanabilir. Çürüğü engellemenin başka bir yolu da dişlerin çürüğe karşı direncini artırmaktır.
• Dişlere yüzeysel florür uygulanması suretiyle bu direnç kazandırılır.
• Süt dişleri toplam 20 tanedir.
• Süt dişlerinin aralarının açık olması normaldir.
• Bunun nedeni yerlerine gelecek daimi dişlere yer sağlamaktır.
• Süt dişlerinde de çürük oluşabilir.
• Bu çürüklerin de mutlaka tedavi edilmesi gerekir.
• Süt dişleri iltihaplanmış ise önce kanal tedavisi denenmeli, mümkün olmazsa diş çekilmelidir. Süt dişleri zamanından önce çekilirse, alttan gelen daimi dişe yer kalmaz ve yer darlığı oluşur. Dolayısıyla süt dişlerindeki çürükler tedavi edilmeli, "nasıl olsa yerine yenileri gelecek" yanılgısına düşülmemelidir.
15.2- ÇOCUKLARDA DIŞ FIRÇALAMA NE ZAMAN BAŞLAMALIDIR?
Bebek 6-8 aylıkken, (ilk dişler ağızda göründüğünde) temizleme işlemi başlamalıdır. Sabah kahvaltısı sonrası ve gece yatmadan önce dişleri (en azından çiğneme yüzeylerini) temiz bir tülbent ya da gazlı bezi ıslatarak silmek, temizlemek yerinde olur.
Diş fırçası kullanımına ise çocuğun arka dişlerinin çıkmasından sonra (ortalama 2,5 - 3 yaşında) başlanması uygundur.
15.3- BEBEĞIMIN DIŞLERI SÜRER SÜRMEZ ÇÜRÜDÜ. NEDENI NE OLABILIR?
Bebek beslenmesinde en önemli besin olan anne sütü ya da inek sütü doğal olarak şeker içerir. Gece yatmadan önce ya da uyku sırasında bebek anne sütü ya da biberon emerse süt ağızda birikerek mikropların dişleri çürütmesi için elverişli bir ortam oluşturur. Bu nedenle özellikle gece beslenmesi sonrası dişlerin temizliğine özen gösterilmelidir. Bebeğinizin gece ağzında biberonla uyuma alışkanlığını önleyiniz. Beslendikten sonra uyutmaya çalışınız. Biberondaki süte şeker, bal pekmez gibi tatlandırıcılar ilave etmeyiniz. Bebek beslendikten sonra mutlaka su içiriniz.
